Wat je als werkgever kan doen om burn-outs in je team te verlagen.

Hey Darryl, (who the fuck is Darryl?)

Dit weekend stuitte ik op een alarmerend artikel over de toenemende gevallen van burn-out in Nederland. Volgens het OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) werkt één op de vijf mensen in Nederland niet, als gevolg van stress- of burn-outklachten. Dit kost de samenleving 20 miljard euro per jaar. Bovendien leidt de aandoening in veel gevallen tot blijvend hersenletsel, volgens klinisch neuropsycholoog Erik Matser. “Als wij zo doorgaan hebben we geen atoombom nodig om onszelf volledig uit te roeien. We hebben een andere levensstijl nodig om een ramp te voorkomen.” Lees het hele artikel hier.

Heftig toch! Helemaal het feit dat het in de meeste gevallen om jonge mensen gaat, die door een gebrek aan energie letterlijk te moe zijn om te werken. Zeer verontrustend. Het artikel deed me denken aan een super interessant gesprek wat ik laatst had met Juliette van Essen. Ze is samen met haar broer Jochem co-founder van Energy Up, waarmee ze organisaties helpt om meer vitaliteit, fun en verbinding op de werkvloer te creëren. Ze zijn actief voor bedrijven als Heinz, Rabobank en Randstad. Zo organiseren ze workshops, vitaliteitsprogramma’s en energizers zoals het befaamde Daybreaker-feest.

Maar waarom deed dit artikel me aan dat gesprek denken? Want wat is de link tussen vitaliteit en burn-out? Om dat te begrijpen moeten we het eerst eens zijn over wat we bedoelen met vitaliteit. Juliette omschrijft vitaliteit als het creëren van de beste versie van jezelf. Zo energiek mogelijk worden door te letten op je voeding, sport, persoonlijke ontwikkeling en mentale fitheid. En daar een optimale balans in te vinden zodat je de meeste energie hebt om gelukkig te leven.

Volgens Juliette leidt vitaliteit tot energie en creëert die energie op haar beurt weer (werk)geluk. Zo zegt ze: “Als jij zorgt dat je goed hebt geslapen, zul je zien dat je minder prikkelbaar bent. Als je zorgt dat je hebt gesport, voel je je fysiek fitter. Als je zorgt dat je goede brandstof in je lichaam stopt, kan je lichaam beter functioneren. Als je doet wat je leuk vindt en werkt vanuit een why, dan zit je meer in een flow en heb je meer energie. Dat zijn allemaal pijlers waar je zelf invloed op hebt, waardoor je zelf kunt zorgen dat je energieker bent en uiteindelijk gelukkiger in het leven staat.”

Een burn-out draait eigenlijk om de disbalans in energie krijgen en energie geven. Erik Matser omschrijft dat als volgt: “De hersenen functioneren het beste bij een goede balans van stresshormonen (het gaspedaal) en groeihormoon (de rem/opbouw/herstelfunctie). Onze samenleving promoot het intrappen van het gaspedaal en negeert de rem waardoor veel jonge mensen uit balans raken en langdurend ernstig ziek worden.” Je moet dus meer dingen doen die je energie opleveren, dan die je energie kosten. Hoe meer energie je hebt, voortvloeiend uit aandacht voor vitaliteit, hoe minder kans op een burn-out.

Allemaal goed en wel. Maar wat heb je daar als leidinggevende dan mee te maken, hoor ik je denken? Vitaliteit is en blijft altijd de verantwoordelijkheid van de medewerker zelf. Juliette gaf dat mooi aan en zei dat de omgeving er niet automatisch voor zorgt dat iemand vitaal is: “Als een werkgever yogasessies op de werkvloer organiseert, dan moet de werknemer nog altijd zelf zorgen dat hij of zij daadwerkelijk deelneemt.” Hoewel vitaliteit dus vooral de verantwoordelijkheid van de werknemer zelf is, kan je als werkgever zeker zorgen voor een deel bewustwording en facilitatie. Het is enorm belangrijk om op een duurzame manier met werknemers om te gaan. Juliette geeft aan: “Hoe beter je voor je mensen zorgt en vertrouwen geeft aan je mensen, hoe meer er uit komt. Investeren in je werknemers is de beste investering voor je bedrijf.”

Oké, dat klinkt logisch. Maar je wilt vast weten hoe je als leidinggevende start met het verhogen van de vitaliteit van je werknemers… Lees hieronder de vier tips van Juliette.

Hoewel vitaliteit vooral de verantwoordelijkheid van de werknemer zelf is, kan je als werkgever zeker zorgen voor een deel bewustwording en facilitatie.

1. “Doe mij maar een fitprogramma”

Juliette: “Ik krijg geregeld bij bedrijven de vraag: ja doe ons maar een fit-programma… Alsof je iets van een menukaart bestelt. Dan antwoord ik altijd dat dat juist niet is hoe wij werken.” Als je meer aan vitaliteit wilt doen binnen je organisatie, begint dit volgens Juliette bij de waarom. Want waarom wil je dat, wat wil je ermee bereiken? Een lager verloop, een lager ziekteverzuim, meer young professionals aantrekken? Kijk daar eerst heel kritisch naar zodat je weet waarom je het doet en stel jezelf vervolgens meetbare doelen.

2. Weet wie de interne doelgroep is

Zorg dat je helder voor ogen hebt wie binnen je organisatie de doelgroep is van een eventueel fitprogramma. “Als een leidinggevende zelf heel veel aan sport doet, dan zie je vaak dat hij of zij automatisch veel sportactiviteiten wil integreren op de werkvloer. Zo initieert hij of zij om met elkaar mee te doen aan de marathon of een dam-tot-damloop. En zo’n leidinggevende glundert van trots, want kijk ons wij doen heel veel aan vitaliteit. Maar met die activiteiten trek je enkel de mensen in je organisatie die tóch al bezig zijn met sport. En misschien is het veel waardevoller om juist de mensen te betrekken die nog niet zo vitaal zijn. Door bijvoorbeeld een workshop over slaap te organiseren. Of een workshop over persoonlijke ontwikkeling. De fanatieke sporters in je bedrijf gaan toch wel meedoen aan sportactiviteiten. Maar zorg juist voor een afwisselend aanbod dat past bij de doelgroep.”

Je kan de plank enorm misslaan met de terminologie die je gebruikt rond vitaliteit op de werkvloer.

3. Communicatie is key

Je kan de plank enorm misslaan met de communicatie over vitaliteit binnen je bedrijf. Het zit hem zelfs al in de terminologie die je gebruikt rond vitaliteit op de werkvloer. Bij het ene bedrijf heet een workshop bijvoorbeeld ‘master your mind’, terwijl dezelfde workshop bij een ander bedrijf ‘focus en concentratie’ heet. Hetzelfde geldt voor het woord ‘meditatie’, dat medewerkers in sommige bedrijven juist afschrikt. Maar als je spreekt over ‘mentale fitheid’, vinden diezelfde mensen dat wel weer fijn. Besef dus dat de terminologie je medewerkers kan afschrikken en dat de communicatie over vitaliteit echt moet worden afgestemd op de eigen organisatie. Wat past bij jullie?

4. Maak vitale activiteiten nooit verplicht!

In principe geldt dit voor heel veel dingen, maar dus zeker ook voor vitale activiteiten: maak een workshop of sportactiviteit nooit verplicht voor je werknemers. Dan bereik je juist het tegenovergestelde. Juliette: “Mensen willen vooral zelf bepalen wat ze doen en niets worden opgelegd.”

Om het nog iets concreter te maken, vroeg ik Juliette hoe zij binnen haar eigen bedrijf medewerkers vitaler maakt. Juliette gaf aan dat je heel simpel een paar ‘rituelen’ kunt creëren binnen je team. En in het kader van practice what you preach, noemde ze drie rituelen die ze zelf binnen haar eigen bedrijf heeft geïntroduceerd.

• Elke werkdag om 3 uur doet het hele team een ‘Energy Up-je’: iedereen komt dan 8 minuten van zijn plek voor een energizer. Dat kan zijn mediteren, sporten, een spelletje doen of stress releasen. En dat doen ze het liefst buiten als het weer dat toelaat. Wat ze ook doen, het is iets in het teken van fun, verbinding en vitaliteit. Eén iemand uit het team bereidt de energizer voor en leidt de sessie. Wie dat is, wisselt per dag. Juliette: “Waarom doen we dat? Ook al zijn we zo druk, we vinden het belangrijk dat we even echt connectie maken met elkaar. Daarnaast is het ook een mooie break van het werken om 3 uur.”

• Een van de kernwaarden van haar organisatie is ‘eigen energie eerst’. Dit uit zich bijvoorbeeld in een ritueel op maandagochtend. Tijdens hun maandagochtendvergadering beginnen ze altijd met een check-in. Juliette: “Iedereen deelt even hoe hij of zij zich op dat moment voelt. En echt niet op een zweverige manier. Het is goed om je bewust te zijn van hoe je zelf aan die werkweek begint. Hoe zit het met je eigen energieniveau? Hoe komt dat en hoe kan je het omhoog brengen?”

• Een derde ritueel in Juliette’s eigen organisatie is het dagelijkse stilteblok. Elke werkdag van 10 tot 12 uur hanteren ze intern een stilteblok. Dat houdt in dat er gedurende die twee uur niet wordt gepraat in de gezamenlijke ruimtes, zodat iedereen in het team echt gefocust kan werken. Juliette: “Als je even moet bellen, doe je dat buiten de ruimte. Als je iets aan je collega wilt vragen, dan schrijf je je vragen even op voor na het stilteblok. We merken dat je dan ook beter nadenkt over de vragen die je stelt. Waarom dit zo waardevol is? Je concentratie gaat in golfbewegingen. Op het moment dat je ongestoord in stilte werkt, kom je in een diepe concentratie terecht, een soort flow waarin je echt meer gedaan krijgt. Iedereen hier is fan van de stilteblokken.”

Tof hé, die rituelen en tips. Dat maakt heel concreet hoe je direct aan de slag kunt met het verhogen van de vitaliteit van je team. Ik ben benieuwd of jullie momenteel al dingen faciliteren rond vitaliteit? En zo niet, dan hoop ik dat deze tips je sowieso op weg helpen!

Ik spreek je snel weer. Werkze en stay happy!